პროფ. სტივენ შორი: აუტიზმი შეგრძნებების უზარმაზარი სამყაროა

Სარჩევი:

პროფ. სტივენ შორი: აუტიზმი შეგრძნებების უზარმაზარი სამყაროა
პროფ. სტივენ შორი: აუტიზმი შეგრძნებების უზარმაზარი სამყაროა
Anonim

პროფ. სტივენ შორი აუტიზმის საკითხებში ერთ-ერთი წამყვანი ექსპერტია და თავადაც აქვს ასეთი დიაგნოზი. როდესაც ის მხოლოდ წელიწადნახევრის იყო, მის ცხოვრებაში მოხდა, როგორც თავად გამოხატავს, "ბომბის აფეთქება, რომელსაც აუტიზმი ჰქვია". უცებ შეწყვიტა ლაპარაკი, უფრო და უფრო ხშირად ეწყებოდა სიბრაზის შეტევები. ექიმებმა მის მშობლებს შვილის სპეციალურ თავშესაფარში გადაყვანა ურჩიეს, მაგრამ მათ არ მოუსმინეს და გადაწყვეტილება თავად მიიღეს შვილთან გამკლავება. ოთხი წლის შემდეგ სტივენმა დაიწყო ლაპარაკი, შემდეგ კი სკოლა დაამთავრა, ისწავლა ფორტეპიანოს, ტუბასა და ტრომბონის დაკვრა. დაამთავრა უმაღლესი განათლება მუსიკისა და IT პედაგოგიკის მიმართულებით. დღემდე პროფესორი სტივენ შორი ასწავლის ნიუ-იორკის ადელფის უნივერსიტეტში და თხუთმეტი წელია ეხმარება აუტიზმით დაავადებულ ბავშვებს.ის ხშირად საუბრობს საერთაშორისო კონფერენციებზე, აქვეყნებს სტატიებს, დაწერილი აქვს წიგნები "კედელს მიღმა: ასპერგერის სინდრომის მქონე პირის პირადი გამოცდილება" და "კითხვები და პასუხები - საკუთარი ინტერესების დაცვა და აუტიზმის სპექტრის აშლილობის მქონე ადამიანების შესაძლებლობების გამოვლენა". ". გთავაზობთ უაღრესად საინტერესო ინტერვიუს ამ საოცარ ადამიანთან და პროფესიონალთან.

პროფესორ შორი, გახსოვთ "აუტიზმის ბომბის" ეს მომენტი, როგორც თავად აღწერეთ?

- არა, მაგრამ მახსოვს ის დრო, როცა ვერ ვლაპარაკობდი. ეს ჩემთვის ძალიან რთული იყო.

როგორ ეკონტაქტებოდით მშობლებს ამ პერიოდში?

- მათ უნდა გამოეცნოთ რა მინდოდა. ამიტომაც მიბაძეს. მაგალითად, მე რომ სასაცილო ხმას გამოვცე, იმ სასაცილო ხმასაც გამოსცემდნენ. მე რომ ვაქნევდი ხელებს, ისინი კი - ასე დამყარდა კონტაქტი ჩვენს შორის. თანაც, ბევრი მელაპარაკა, მითხრეს, ამიხსნა, რა და როგორ გავაკეთო.მაგალითად, მე რომ დავჯდე, მეუბნებოდნენ: „ოჰ, სტეფანე ზის“და ა.შ. ჩვენ ოჯახში ხშირად ვუსმენდით კლასიკურ მუსიკას, მის რიტმებზე გადავედი. ახლა ჩვენ მას მუსიკალურ თერაპიას ვუწოდებთ. ლაპარაკი რომ ვისწავლე - უკვე ოთხი წლის ვიყავი - ხშირად მქონია სიბრაზის აფეთქებები. შემდეგ კი მშობლები რაღაცას მთავაზობდნენ კომფორტისთვის: სათამაშოს ან სხვა ნივთს. მათ შემომთავაზეს სხვადასხვა რამ, წამიყვანეს სხვა ოთახში ან სხვა ადგილას, სანამ საბოლოოდ არ იგრძნეს რა მინდოდა.

როგორ აღიქვამს სამყაროს აუტიზმის ან ასპერგერის სინდრომის მქონე ბავშვი?

- ეს არის შეგრძნებებზე დაფუძნებული სამყარო, რადგან ამ სამყაროში არ არსებობს ენა, საუბარი. მხოლოდ შეგრძნებები: რასაც ვხედავთ, რას გვესმის, რა სუნი გვახვევს. ხდება, რომ ეს ინფორმაცია ძალიან ბევრია და ის აჭარბებს ადამიანს. მაგრამ პირიქითაც ხდება: აუტიზმის მქონე ადამიანი რაღაც კონკრეტულზე ამახვილებს ყურადღებას და ირგვლივ სხვას ვერაფერს ამჩნევს. - და პირადად შენთვის ძალიან ძლიერი იყო ეს შეგრძნებები? - დიახ, ძალიან ძლიერი იყო.თითქოს დიდი სასტუმროს პირველ სართულზე იყო მუდმივად, სარეგისტრაციო მაგიდასთან დგომა. განსაკუთრებით

ბრბოს ხმამაღალმა ხმაურმა ნამდვილად გამაღიზიანა

მეშინოდა სუპერმარკეტში შესვლის: ჯერ ერთი, იქ ბევრი ხალხი იყო; მეორე - ძალიან ბევრი შუქი ფლუორესცენტური ნათურებიდან. აუტიზმის მქონე ადამიანების უმრავლესობისთვის ფლუორესცენტური ნათურა ჰგავს მოწყობილობას, რომელიც გამოიმუშავებს სწრაფად ცვალებად განათებას…

მაგრამ ოთხი წლის ასაკში ისევ დაიწყე ლაპარაკი და ყველაფერი თავის ადგილზე უნდა დადგეს?

- თანდათანობით დავიწყე ბევრად უკეთესი შეგრძნება. ექვსი წლის ასაკში დავიწყე საბავშვო ბაღში. იქ ძალიან გამიჭირდა, რადგან მასწავლებლებმა არ იცოდნენ რა მექნა, მე კი არ ვიცოდი სხვა ბავშვებთან ურთიერთობა, რადგან ძალიან მაღიზიანებდნენ. როცა სხვა ბავშვებს ვუყურებდი, ვერ გავიგე რას აკეთებდნენ. მახსოვს, ერთხელ ვიარე კლასში, ვიმეორებდი შრიფტს "B" - "Bbbbbbbbbbb". არ ვიცი რატომ: უბრალოდ ისეთი შეგრძნება მქონდა, რომ სწორედ ასე უნდა გამეკეთებინა.ბაღის მასწავლებლებმა და დაწყებითი კლასების მასწავლებლებმა საშუალება მომცეს გამეკეთებინა ის, რაც მაინტერესებდა. დავდიოდი ბიბლიოთეკაში და ვკითხულობდი წიგნებს კოსმოსზე, თვითმფრინავებზე, მიწისძვრებზე. ძალიან კარგად ვკითხულობდი, მაგრამ გაკვეთილებისთვის საჭირო წიგნებისა და სახელმძღვანელოების წაკითხვა გამიჭირდა. ეს იყო ისტორიები ადამიანებზე და ემოციებზე და მე უნდა გამეგო რას ფიქრობდნენ და გრძნობდნენ ადამიანები. და ეს რთულია ჩემნაირი ადამიანებისთვის, აუტიზმით…

გყავდა მეგობრები სკოლაში?

- დიახ, რამდენიმე ადამიანი - ერთად ვიარეთ ველოსიპედით, წავედით ერთმანეთის სანახავად და გავაკეთეთ ყველაფერი, რასაც მეგობრები აკეთებენ. ყოველთვის სასიამოვნოა, როცა რაღაცის გაკეთება შეგიძლია სხვა ადამიანებთან - ეს აძლევს სტრუქტურას და აუტიზმის მქონე ადამიანებს სჭირდებათ სტრუქტურა.

გვითხარით, როგორ გაიცანით თქვენი მეუღლე?

- სკოლაში ერთმანეთს ვეხმარებოდით საშინაო დავალებების შესრულებაში, ვხვდებოდით კომპანიებში. მაგრამ ვერასოდეს გავიგე როგორ შეიძლება მეგობრები გახდნენ წყვილი.სანამ ჩემს მომავალ მეუღლეს არ გავიცანი. სხვა გოგოსთან ერთად ბევრი დრო გავატარე და ერთხელ მითხრა, რომ უყვარს ჩემთან ჩახუტება, საერთოდ ჩახუტება და მასაჟის გაკეთება. ძალიან გამიხარდა მეგობარი რომ მყავდა, რომელიც ჩამეხუტებოდა და მასაჟი გამიკეთებდა. ძირითადად, როდესაც ადამიანები მეტ-ნაკლებად საუბრობენ იმავე ენაზე, როგორც თქვენ, ეს ჩვეულებრივ ნიშნავს, რომ მათ სურთ თქვენთან შეხვედრა. მაგრამ მე

რომ ვერ გავიგე

და ალბათ ამიტომაც მეწყინა. მან ტირილი დაიწყო, თქვა, რომ ძალიან მრცხვენია, რომ უნდოდა ჩემი გოგო ყოფილიყო. მაგრამ მე არ მინდოდა მისი მეგობარი ვყოფილიყავი. ჯერ ერთი, ის ძალიან ხმამაღლა ლაპარაკობდა - იცი როგორ ხდება, როცა ვიღაცას ტელეფონზე ესაუბრები ხოლმე და მიმღები ყურს აშორებ. მეორეც, დიდი ინტერესი არ მქონდა მისით. მე ვუთხარი, რომ შეგვეძლო მეგობრები დავრჩეთ და იმ მომენტიდან ის ჩემი ცხოვრებიდან გაქრა, ძალიან იმედგაცრუებული უნდა ყოფილიყო. და მაშინ მივხვდი, რომ არსებობს სხვა, განსხვავებული კომუნიკაცია - არავერბალური კომუნიკაცია.და მე მჭირდებოდა ამის შესახებ მეტის გაგება. საათობით ვატარებდი ფსიქოლოგიის წიგნებს, ვკითხულობდი სხეულის ენაზე, ადამიანურ ურთიერთობებზე. და იმდენად ბევრი იყო, რომ ერთ რამეს მივხვდი: ეს პრობლემაა არა მხოლოდ აუტიზმის მქონე ადამიანებისთვის, არამედ მრავალი სხვასთვისაც. მაგრამ როცა ჩემს მეუღლეს შევხვდი, საქმე წინ წავიდა. ერთხელ სანაპიროზე ვსეირნობდით და უცებ ჩამეხუტა, მაკოცა და ხელი მომკიდა - მერე ნახატი მოვათავსე. მივხვდი, რომ თუ ქალი ჩაგეხუტება და გკოცნის, თუ ხელს გიჭერს, ეს დიდი ალბათობით ნიშნავს, რომ მას სურს შენი გოგო იყოს. და რომ დაუყოვნებლივ უნდა თქვათ "დიახ" ან "აუცილებელია სიტუაციის ანალიზი". მე ვუთხარი დიახ და უკვე 22 წელია რაც დაქორწინებულები ვართ.

თქვენ აქვეყნებთ ბევრ სტატიას და გაქვთ გამოცემული წიგნები მუსიკის როლის შესახებ აუტიზმის მკურნალობაში. როგორ ეხმარება ის?

- მუსიკა გაძლევს იმას, რასაც სიტყვები არ შეუძლიათ - ემოციებს. მას შეუძლია დაეხმაროს აუტიზმით დაავადებულ ბავშვებს დაამყაროს კავშირი სამყაროსთან, მოერგოს მას.სწორედ ამიტომ ვასწავლი მათ მუსიკას. ნოტების სახელებს ვწერთ პატარა ეტიკეტებზე და ბავშვები აკრავენ მათ ფორტეპიანოს კლავიშებზე. ისინი პოულობენ ერთსა და იმავე ნოტებს სხვადასხვა ოქტავაში, მიუთითებენ მათ. შემდეგ ვხატავთ მუსიკალურ სკალას და ვაკეთებთ მასზე ნოტებს. მაგალითად, მე მათ ვეკითხები: „შეგიძლიათ დაწეროთ „სი“აქ? ახლა იპოვეთ იგი კლავიატურაზე და დააჭირეთ მას.” ამის შემდეგ მათ ახლა შეუძლიათ სიმღერის ფრაგმენტის დაკვრა. ეს ეხმარება მათ უკეთ ფოკუსირებაში, ისწავლონ მოძრაობების კონტროლი.

გაქვთ დარჩენილი აუტიზმის ნიშნები?

- დიახ, მაგალითად, ვერ ვიტან კაშკაშა სინათლეს. ზოგიერთი ხმა მაღიზიანებს, ისევე როგორც ძალიან ვიწრო ტანსაცმელი. მიჭირს ადამიანების სახეებით ამოცნობა. ჩემთვის ადვილი არ არის პოლიტიკის გაგება, მით უმეტეს, თუ ადამიანი ერთს ამბობს და სულ სხვას ნიშნავს. ადამიანების უმეტესობას ავტომატურად ესმის, როგორ მოიქცეს კონკრეტულ სიტუაციაში, მაგრამ აუტიზმის მქონე ადამიანს უნდა მიეცეს მკაფიო ინსტრუქციები, თუ რა უნდა თქვას.მან ჯერ უნდა გააცნობიეროს რა არის კონკრეტული სირთულე, გააანალიზოს, გაარკვიოს, როგორ გაუმკლავდეს მას და შემდეგ აუხსნას ეს სხვა ადამიანს… ჩვენ სამყაროს სხვაგვარად ვუყურებთ. ჩვენ ვხედავთ იმას, რაც თქვენ არ ხედავთ და პირიქით - ჩვენ ვერ ვხედავთ იმას, რასაც თქვენ ხედავთ. მაგალითად, მე ძალიან კარგად ვსწავლობ მექანიკას: შემიძლია ველოსიპედის ცალ-ცალკე დაყენება. ბავშვობაში შემეძლო საათების დაშორება, თამაში და ისევ ერთად დაყენება. და საათებმა ისევ დაიწყეს მუშაობა. აუტიზმით, ადამიანის ღირსებებისა და ნაკლოვანებების საზღვრები უფრო ფართოა: ჩვენი ძლიერი მხარეები უფრო გამოხატულია, მაგრამ ჩვენი სისუსტეები ასევე უფრო მძიმეა.

გირჩევთ: